İlerleme ve Yoksulluk

“Amerika'nın Marx'ı” Henry George'un uzun yıllar boyunca İncil'den sonra en çok satan başyapıtı “İlerleme ve Yoksulluk”, titiz bir çalışmayla ilk kez Türkçede, sizlerle! Eser, o muazzam soru etrafında şekilleniyor: “Teknoloji ve servet hızla artarken, yoksulluk neden çok daha derinleşiyor?” George'a göre sorun, insan emeğiyle yaratılan ve sürekli artırılabilen sermayede değil, kimse tarafından yaratılmayan ve arzı sabit olan toprakta yatıyor. Teknolojinin ve toplumsal ilerlemenin kendisi bir lokasyonun değerini artırırken ortaya çıkan “ekonomik rant”, hiçbir çaba göstermeyen mülk sahiplerinin kasasına akıyor. İlerleme ve Yoksulluk, bu sessiz servet transferinin, yani toplumun ortak emeğinin bir avuç mülk sahibi tarafından emilmesinin, modern eşitsizliğin temeli olduğunu kanıtlayan sarsıcı bir analiz sunuyor. Peki çözüm nedir? George'un önerisi, Karl Marx'a tam zıt bir istikamette ilerliyor: Emek ve sermaye aslında kardeştir; emeğin, üretimin ve sermayenin üzerindeki tüm haksız vergileri kaldırıp, sadece bu arazi rantını vergilendirmeli! Bu, hem piyasa ekonomisini boğan prangalardan kurtaran hem de toplumsal adaleti tesis eden bir “Tek Vergi” sistemidir. Nobel ödüllü iktisatçılardan modern şehir plancılarına kadar sayısız düşünürü derinden etkileyen bu vizyon, özel mülkiyeti yok etmeyi değil, onu ahlaki temellerine döndürerek meşrulaştırmayı hedefliyor. Marx'ın sadece lokal sosyalist gruplar arasında bilindiği dönemde, Georgizm ortalığı kasıp kavuracaktır. Bunun belki de en başta sebebi, bu cüsseli kitabın yalın ve anlaşılır üslubudur. İşçilerden salon entelektüellerine, herkesin elinde İlerleme ve Yoksulluk kitabı vardır, ta ki devrimci rüzgar sahneyi ele geçirene kadar. Yine de, Marx'ın emek sömürü teorisinin ve öngörülerinin zaman içinde yanlışlanmasının yanında, George'un tespiti ve önerisi geçerliliğini korumaya devam edecektir. 2008 emlak ekonomik krizini en net öngörenler de yine Georgist'ler olmuştur. Diyebiliriz ki, 150 yıl sonra “İlerleme ve Yoksulluk”, belki çok daha geçerli ve güncel bir eserdir... Fihrist olarak, bu zamanları aşan klasik eseri sizlere sunmaktan mutluluk duyuyoruz.