Siyasetname

Selçuklu sultanı Alparslan ve Melikşah'ın veziri, büyük devlet adamı Nizâmülmülk; kurduğu idari teşkilat ve toplumsal düzen ile tarih sahnesinde sarsılmaz bir yere sahiptir. Selçukluların siyasi, askeri ve toplumsal her manada güçlenmesinde Nizâmülmülk'ün kabiliyetinin ve zekâsının etkisi olmuştur. Sultan Melikşah için kaleme aldığı Siyasetname, onun devlet yönetimine dair ufkunu gösteren en güzel örneklerdendir. Siyasetname kitapları devlet yöneticilerine nasihat ve tavsiye niteliği taşımakla beraber, aynı zamanda devletin nasıl işleyeceğine, aksayan taraflarına, alınması gereken tedbirlere, müesseseler için yapılması gerekli düzenlemelere dair o dönemi aydınlatan ayrıntılı bilgiler verir. Nizâmülmülk'ün bu eserinde de, Selçuklu Devleti içinde yaygınlık kazanan Bâtınî-Râfızî kaynaklı hareketler hakkında değerlendirmelerin yanı sıra, sultanların ve büyüklerin hayatlarına dair az bilinen hikâye ve haberler yer alır. Siyasi ve toplumsal düzen konusunda geçmiş toplumları ve bugünü değerlendirerek geleceğe dönük fikirler sunar.