Osmanlı İdaresinde Halep Hazinesi ;Halep Hazinesinin Kaynakları ve Kullanımı 16-18. Yüzyıllar

Osmanlı İdaresinde Halep Hazinesi-Halep Hazinesinin Kaynakları ve Kullanımı • 16-18. Yüzyıllar isimli bu eserde, Şam üzerinden Filistin-Suriye sahil yoluyla Kudüs, Mısır ve Haremeyn'e, İskenderun Körfezi'nden Bağdat ve Basra vasıtasıyla Hint Okyanusu'na, Antakya ve İskenderun üzerinden de Akdeniz'le kurduğu ticari bağlantıyla Osmanlı Devleti için ticari ve jeostratejik bir öneme sahip Halep Eyaleti'nin 16-18. yüzyıl arasında gelir ve giderlerinin toplandığı Halep hazinesi ele alınmıştır. Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'ndaki Portekiz etkisini derinden hisseden Yavuz Sultan Selim, alternatif ve daha güvenilir ticari rotalar oluşturup Hint deniz ticaretini kontrol altına almak ve Haremeyn'in muhafazasını sağlamak amacıyla 1516 yılında Mercidabık Savaşı'yla Suriye, Lübnan ve Filistin'de hakimiyet sağladığı gibi, Halep'i de fethetmiştir. Fetihten sonra Halep, doğu ile batı ticaretinde önemli bir merkez haline gelirken, İran sınırındaki stratejik konumu nedeniyle merkezle olan bağları güçlendirilmiş ve bölgede Halep defterdarı, sancakbeyi ve kadısı memur kılınarak Osmanlı merkezi ekonomik ve mali yapısına entegrasyonu sağlanmıştır. Hint Okyanusu ve Kızıldeniz üzerinden İskenderiye ve Halep'e getirilen kahve ve baharat Halep'teki ticaretin temelini oluştururken, bu ticari canlılık, 18. yüzyılın sonlarında İngilizlerin Basra'ya hâkim olup, Basra ile Halep arasındaki ticaret koridorundan vazgeçmesine kadar devam etmiştir. Bu süreçte İskenderun üzerinden Mısır, Bağdat ve Basra'ya transit bir ticaret bağlantısı sağlayan Halep ekonomisi 18. yüzyılın sonuna kadar varlığını korurken, bu ticari aktivasyon sayesinde Macar, İsveç, İngiliz ve Fransız altın ve gümüş paraları da aktif olarak kullanılmıştır.