Kastamonuda Bir İttihatçı Hasan Fehmi Turgal

Hasan Fehmi Turgal, fikir hayatımızın önemli şahsiyetlerinden biridir. Medresede, öğretmen okulunda öğrenim görmüş, kendi çabasıyla Arapça ve Farsça öğrenmiştir. İstanbul'da iken İttihat Terakki'ye intisap etmiştir. 1914- 1917 yılları arasında, kâtib-i mes'ül sıfatıyla Kastamonu'da görevlendirilmiştir. Burada kaldığı süre içinde Köroğlu gazetesinde yazı yazmıştır. I.Dünya Savaşı'nın aleyhimize gelişmesi üzerine 1917 yılında İstanbul'a dönmüştür. Haksız isnatlardan dolayı Bekir Ağa Bölüğü'nde bir yıl tutuklu kalmış, sonra beraat etmiştir. Hapisten çıkınca Mart 1921 başlarında tekrar Kastamonu'ya gelmiş, Açıksöz gazetesinin yazı ailesinde yer almıştır. Sekiz ay sonra önce Sinop'a, sonra Bursa'ya atanmıştır. 1926 yılında, Maârif Vekili Mustafa Necati tarafından Kütüphaneler Müdürlüğü'ne getirilmiş, ölümüne kadar on beş yıl bu görevde kalmıştır. Bu çalışma yapılırken Köroğlu, Açıksöz ve Doğrusöz gazeteleriyle Doğu dergisi taranmıştır. Köroğlu gazetesinde bir makale ve bir şiirine rastlanmıştır. Ancak Hasan Fehmi'yi tanıyanların ifadesine göre, yazılarında imza kullanmamıştır. Bazan H.F, H.Fehmi yazmış, daha çok Türkmen ve Turgut müstear adlarını tercih etmiştir. Hasan Fehmi Turgal hakkında yapılan araştırmalar yok denecek kadar azdır. Bursa, Konya ve Ankara'da yayınlanan gazete ve dergilerde kıymetli yazılarının olduğunu biliyoruz. Bunların derlenmesiyle geniş bir külliyat meydana gelecektir. Bu mütevazı çalışmanın bir başlangıç olarak kabul edilmesini arzu ederiz. Sayın Prof. Dr. Zeki Arıkan 2006 ve 2007'de yazdığı iki mektupta, Hasan Fehmi'nin, Kastamonu'da güzel hizmetler yaptığından söz etmiş, araştırılmasını istemiştir. Ayrıca Sayın Prof. Dr. Reşat Genç hocamız da aynı doğrultuda tavsiyelerde bulunmuştur. Kadim dostum Sayın Mustafa Bayburtlu'ya, sevgili kızım Dr. Necla Tuzcuoğlu'na, genç araştırmacı Sayın Melih Kuyulu'ya, kitabın basımındaki yardımlarından dolayı Sayın Ferit Resuloğulları'na, kapak kompozisyonu ve mizanpajı hazırlayan Sayın Abdulkadir Emiroğlu'na ve basımda emeği geçen kişilere çok teşekkür ederim.