Esfarü’l Erba‘a - Dört Aklî Yolculukta Aşkın Hikmet 9 (Ciltli)

Klasik felsefe ve kelâm eserlerinde yaygın olan mantık-fizik-metafizik tertibini takip etmek yerine, insanın kemâle erme sürecini dört aşamalı bir yolculuk/sefer metaforu üzerinden tasnif eden Molla Sadrâ, ilk 7 ciltte, halktan Hakk'a, Hak ile Hak'ta ve Hak ile Hak'tan halka doğru olan ilk üç yolculuğu ele alır. 8. cilt ile başlayan ve elinizdeki son ciltle tamamlanan dördüncü yolculukta da Hak ile halkta yolculuğu ele alınarak nefis ilmi ve ahirete dair kapsamlı tartışmalara yer verilir. Molla Sadrâ, 8. ciltte nefsin oluşumu, cismânî maddelerle taalluku, mertebeleri, makamları ve nihai olarak en yüce gayelerine dönüşünü ele alırken bu ciltte de özellikle ahirete ilişkin meselelere yoğunlaşır. Bu kısımda nefis ve ruhların tenâsühü, insânî nefsin melekeleri, meâd anlayışı, ruhânî meâd, saadet-şekâvet, ödül-ceza, haz-acı, cennet ve cehennem, kıyamet, haşir ve sorgu gibi semʿiyyât konuları detaylı biçimde tartışılır. Molla Sadrâ, bu meseleleri ele alırken kelâmî, felsefi ve irfânî geleneklerden istifade etmiş; fakat bununla yetinmeyip sembolik ve işârî unsurlarla zenginleştirilmiş özgün bir anlatı geliştirmiştir. Böylece onun ahiret tasavvuru, yalnızca kelâmî veya felsefi bir açıklama olmanın ötesine geçerek çok katmanlı bir düşünsel yapı kazanmıştır.