Engizisyon

“Engizisyon”u yazma kararımı aslında çok önceden vermiştim. Çünkü gerek benliğimde kökleşmiş adalet, hak ve hukuk duygusu, gerekse yıllar boyunca duyduğum, okuduğum ve öğrendiğim kadarıyla bu kuruma dair merakım, özellikle son yıllarda yaşanan bazı dini ve siyasi olaylardan sonra iyice artmıştı. “Öğrendiğim” dedim ama araştırmaya başlayınca, aslında bildiklerimin “malumat” bile sayılamayacak kadar yüzeysel olduğunu fark edince adeta dehşete düştüm. Oysa ben, sözde 55 yıllık bir hukukçu olarak Engizisyon'u sadece hukukun ve adaletin hiçe sayıldığı, zulüm derecesine varan bir yargılama tarzı sanıyordum. İlk yapılması gerekeni yaparak kelimenin kökenine baktım. İlk balyoz o an kafama indi. Lisede Latince okumuş olmama rağmen, kelimenin asıl anlamını bilmediğimi gördüm. Latince Inquisition yani “Engizisyon” aslında yalnızca “soruşturma” ya da “sorgulama” demekti. Yani bizim anladığımız şekilde tüm yargılama süreci değil, sadece başlangıç, hatta hazırlık aşamasıydı. Bunu öğrendikten sonra taşlar adeta sağanak halinde yuvarlanmaya başladı. Hafızam geriye doğru akıp beni bir anda Orta Çağ'a götürdü. Oysa yolculuğumun başlangıç noktasının bu kadar gerilere uzanacağını hiç tahmin etmemiştim. Zavallı yaşlı zihnim bir yıldırım gibi çalışıyor, uykularımı kaçırıyordu. Konu o kadar derinleşmişti ki neredeyse vurgun yemiş gibi hissetmeye başlamıştım. Avrupa ve Hristiyan dünyasında Engizisyon'u araştırırken bunun yalnızca buzdağının görünen kısmı olduğunu fark ettim. Asıl büyük kitle suyun altında, yani benim bakmadığım yerdeydi. Orta Doğu… Evet, asıl Engizisyon İslam dünyasında yaşanmıştı. Kitabın çerçevesi yavaş yavaş şekilleniyordu. Şimdi yapılacak şey, bilgiyi bulmak, öğrenmek ve derlemekti.